15/5/2024

De Raad van Accreditatie heeft Efectis recent geaccrediteerd volgens de ISO 17025-norm voor het uitvoeren van brandtesten op transformatoren. Dankzij de uitbreiding met scope element T14 van IEC 60076-11 kunnen we in ons laboratorium nu geheel zelfstandig de brandtesten op transformatoren uitvoeren.

In het laboratorium in Bleiswijk worden door Efectis al vele jaren brandtesten op transformatoren uitgevoerd. Daarmee zijn we in 2013 begonnen, mede op verzoek van Kema. Voorheen, zonder accreditatie, was bij elke brandtest een Kema-vertegenwoordiger aanwezig om toezicht te houden. Nu we geaccrediteerd zijn, kan Kema onze testrapporten rechtstreeks integreren in het KEMA-keurmerk voor de betreffende transformator, waardoor hun fysieke aanwezigheid niet langer noodzakelijk is. 

Om een transformator KEMA-keur gecertificeerd te krijgen, moeten fabrikanten overigens niet alleen een brandtest laten uitvoeren, ook elektrotechnisch moet de transformator aan zware eisen voldoen. Die testen voert Kema zelf uit, maar de brandtesten besteden ze bij Efectis uit. Nu wij officieel geaccrediteerd zijn, kan Kema zich helemaal op de eigen elektrotechnische testen concentreren. 

Toenemende vraag

De vraag naar brandtesten op transformatoren vertoont al enkele jaren een stijgende lijn. De energietransitie speelt daarin een belangrijke rol. Vooral de ontwikkelingen bij windturbines en transformatorstations in woonwijken zorgen voor meer plekken waar spanning van hoog naar laag of andersom moet worden gebracht. Dat zien we ook terug in de dikkere elektriciteitskabels, die meer transportcapaciteit moeten bieden. Dergelijke ontwikkelingen vragen steeds meer vermogen en de groei van het aantal transformatoren.

Ook de groeiende toepassing van accu’s in bijvoorbeeld auto’s en toekomstige thuisaccu’s waarin zonne-energie opgeslagen kan worden, zorgen voor steeds strengere eisen op het gebied van brandveiligheid. Sommige fabrikanten vragen ons daarom ook om te testen als onderdeel van de productontwikkeling. Ze willen eerst weten of hun product aan de eisen van brandveiligheid voldoet en laten testen om verbeteringen door te kunnen voeren voor ze eventuele volgende stappen in het productieproces zetten.

We hebben de afgelopen jaren meer dan honderd brandtesten uitgevoerd. Hiervan waren er vijftig gericht op certificering, terwijl de overige testen onderzoekstesten waren die op verzoek van fabrikanten zijn uitgevoerd.

Vooral als het gaat om de brandtesten voor KEMA-keur certificering volgens IEC 60076-11, ziet Efectis een groei vanuit Europese fabrikanten, maar ook transformatoren van leveranciers uit verschillende Aziatische landen en Zuid Amerika worden getest. Transformatoren die op de Europese markt gebracht worden, moeten voldoen aan de eisen die hier gelden. Fabrikanten moeten zich aan die eisen conformeren, ook als ze van buiten Europa komen.

Bijdrage aan brand testen

Efectis test dry-type transformatoren, die geen vloeibare isolatie of koelmiddelen bevatten. Efectis is samen met een Italiaans testlaboratorium de enige in Europa die brandtesten uitvoert op dit type transformatoren. Een transformatorset bestaat uit drie naast elkaar geplaatste transformatoren.

Tijdens de test wordt vastgesteld wat de warmte bijdrage is van een enkele transformator onder brandomstandigheden. Daarvoor wordt één transformator in een testopstelling geplaatst.

Tijdens de brandtesten wordt de transformator blootgesteld aan twee verschillende hittebronnen. Naast een branderbak met ethanol die onder de transformator staat, wordt gebruik gemaakt we een elektrisch stralingspaneel van 800×500 mm van 24 kW dat een constante gemiddelde stralingstemperatuur van 750°C afgeeft. Dit paneel wordt direct naast de te testen transformator geplaatst, ter simulatie van een brandende transformator. Het ethanol in de branderbak brandt de eerste 20 minuten van de test, het elektrische stralingspaneel wordt na 40 minuten uitgeschakeld (simulatie van de dovende transformator).

60 minuten testen

Om te bepalen of de transformator aan de eisen voldoet, wordt gedurende de brandtest 60 minuten lang de rookgastemperatuur van de verbrandingsgassen in de schoorsteen van de testopstelling gemonitord. Tijdens de volledige test mag de rookgastemperatuur niet meer dan 420°C uitstijgen boven de omgevingstemperatuur, die gemiddeld 20°C is.

Als het vuur in de branderbak is gedoofd en het stralingspaneel wordt uitgezet, moet de temperatuur in de schoorsteen van de opstelling bovendien volgens een bepaald regime afnemen en na 60 minuten onder een vastgestelde maximumtemperatuur liggen. Deze fase test de zelfdovende kwaliteit van de transformator.

Bij de brandtesten kan gebruik gemaakt worden van natuurlijke of geforceerde ventilatie in de oven. De natuurlijke ventilatie komt het meest overeen met de praktijk en we hebben gedurende de tests die we hebben uitgevoerd gezien dat natuurlijke ventilatie ook het beste testresultaat biedt. Na een hevigere brand in het begin van de test, daalt de temperatuur sneller zodra het vuur uit is en het stralingspaneel is uitgeschakeld.

Interne temperatuurontwikkeling

Hoewel het geen criterium is voor certificering, meet Efectis tijdens de brandtesten steeds vaker ook de temperatuurontwikkeling in de transformatoren zelf. Daarvoor plaatsen we tot wel 13 temperatuursensoren om te monitoren wat er binnen in de transformator gebeurt tijdens een brandtest. Dat levert waardevolle informatie voor de fabrikanten maar ook voor onszelf op, die bijvoorbeeld de harscompositie kunnen aanpassen of beschermende lagen toepassen om de transformator nog veiliger te maken.

Rookontwikkeling

Dit type transformatoren maakt gebruik van harscomposities. Tijdens de test wordt daarom de door de transformatorfase geproduceerde hoeveelheid rook vastgesteld.

Deze geeft een indicatie hoe snel de brandweer de opstelruimte kan betreden om de groei van de brand in een zo vroeg mogelijk stadium te kunnen bestrijden. De productie van de verbrandingsgassen bij deze transformatoren is tevens een maat voor het potentiële brandgevaar vanwege het mogelijke ontbranden van de rookgassen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met nederland@efectis.com