5/6/2024
Tersanedeki gemi yangını faciasından acı haber geldi! Kocaeli’nin Başiskele ilçesindeki tersanede bulunan gemide çıkan yangında dumandan etkilenerek hastaneye kaldırılan 4 işçiden biri hayatını kaybetti.
4 Haziran 2024’te Kocaeli’nin Başiskele ilçesinde Yeniköy Serbest Bölgede bulunan özel bir tersanede, saat 11.00 sıralarında kıyıya demirli olan “Tronderbas TR-500-ND” isimli gemide yangın çıktı. Haber kaynaklarına göre; yapım aşamasında bulunan geminin suya indirilmesinin ardından çıkan yangına elektrik aksamının sebep olduğu düşünülmektedir. Yangında 1 işçi hayatını kaybederken, dumandan etkilenen 3 işçinin tedavisi devam etmektedir. İtfaiye ekiplerinin soğutma çalışması sürerken, yangın ile ilgili soruşturma başlatıldı.
Gemi yangınları, deniz taşımacılığındaki önemli güvenlik sorunlarından biridir. Bu tür yangınlar, gemideki ekipman arızaları, gemide bakım esnasında yapılan kaynak, kesme vb. ısıl işlemleri, yakıt sızıntıları veya taşınan yanıcı malzemelerin alevlenmesi gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Yangının etkileri, gemi personelinin ve yolcuların hayatını tehdit edebilir, geminin hasar görmesine yol açabilir ve hatta çevreye zarar verebilir. Bu nedenle, gemi yangınlarının önlenmesi ve kontrol altına alınması büyük önem taşımaktadır.
Gemi Yangınlarının Yaygın Nedenleri
Gemi yangınlarının birçok yaygın nedeni vardır. Bunlar arasında elektrik arızaları, yakıt sızıntıları, sigara vb. yanıcı maddelerin tutuşmaya yol açması, ısıtıcılar, bakım eksiklikleri ve yemek pişirme alanları gibi faktörler bulunur. Özellikle elektrik aksamlarından kaynaklanan sorunlar, gemi yangınlarının en yaygın nedenlerindendir. Gemi içerisinde birçok elektrikli ekipman bulunması ve bu ekipmanların bakımlarının genellikle yeterince düzgün yapılmaması nedeniyle elektrik arızaları sıkça ortaya çıkabilir.
Yakıt sızıntıları da gemi yangınlarının bir diğer önemli nedenidir. Gemi yakıt sistemlerindeki hatalar veya yakıt hatlarında oluşan sızıntılar, yangın riskini artırabilir. Özellikle yanıcı ve patlayıcı yakıtların kullanıldığı gemilerde, yakıt sızıntıları ciddi sonuçlara yol açabilir. Kontrolsüz şekilde sigara tüketimi de gemi yangınlarının yaygın nedenlerinden biridir. Sigara izmaritlerinin dikkatsizce atılması veya sigara dumanının yanıcı malzemelerle temas etmesi sonucu yangınlar başlayabilir. Gemi içerisinde sigara içilirken dikkatli olunması ve sigara içme alanlarının belirlenerek uygun güvenlik önlemlerinin alınması önemlidir.
Diğer yaygın nedenler arasında yanıcı maddelerin tutuşması, ısıtıcıların kullanımı, bakım eksiklikleri ve yemek pişirme işlemleri yer alır. Yanıcı maddelerin doğru şekilde depolanmaması veya kullanım talimatlarına uyulmaması durumunda yangın riski artar. Isıtıcılar veya fırınlar gibi ısı kaynaklarının yanlış kullanımı veya bakımının yapılmaması da yangın tehlikesine yol açabilir. Ayrıca, gemi personelinin bakım işlemlerini düzgün şekilde yapmaması veya yemek pişirme işlemlerinin güvenlik kurallarına uygun şekilde gerçekleştirilmemesi de gemi yangınlarının nedenleri arasında yer alır.
Bu nedenlerin bilincinde olarak, gemi yangınlarını önlemek için düzenli bakım, sigara içme alanlarının düzenlenmesi, yanıcı maddelerin doğru şekilde depolanması ve gemi personelinin yangın güvenliği konusunda eğitim alması önemlidir.
Gemi yangınlarının başka bir sebebi de limana bakım için çekilen gemilerde yapılan kaynak, kesme vb. gibi ısıl işlemler esnasında yeterli önlemlerin alınmamasıdır. Bakım esnasında gemi içerisindeki yanıcı malzemelerin üzerinin yanmaz örtüyle örtülmesi, kıvılcım sıçramalarının önüne geçilmesi, kıvılcım sıçraması halinde ise gemi personelinin kullanacağı yangın söndürücü ekipmanların doğru kullanımı ve bu ekipmanların sayısının yeterliliği belirli periyotlarda kontrol edilmelidir. Gemi personelinin yanı sıra liman personelinin de bu konularda eğitimli olması gereklidir. Özellikle uluslararası yangın yönetmeliklerine uygun şekilde imal edilmemiş eski gemilerde bu önlemlerin alınmasına çok daha fazla dikkat edilmelidir.
Gemi Yangınlarının Riskleri
- Yolcu ve Mürettebat Güvenliği: Yangınlar, yolcuların ve mürettebatın hayatını tehdit eder. Özellikle dumanın yayılması ve sınırlı alan nedeniyle tahliye süreci zorlu olabilir. Yangınlar nedeniyle panik, kalabalık ve kontrolsüz hareketler ortaya çıkabilir, bu da kurtarma operasyonlarını zorlaştırır.
- Gemi Hasarı: Yangınlar gemide önemli hasarlara yol açabilir. Yanan alanlar, geminin yapısal bütünlüğünü etkileyebilir ve yangın sonucu gemiye büyük ölçüde zarar verebilir. Bu durum, geminin seyir yeteneğini etkileyebilir ve hatta geminin batmasına veya karaya oturmasına neden olabilir.
- Yük Kaybı ve Çevresel Etkiler: Gemi yangınları, taşınan yüklerin zarar görmesine ve hatta kaybolmasına neden olabilir. Özellikle tehlikeli maddeler taşıyan gemilerde yangınlar çevresel kirlilik riskini artırır. Yanan maddeler, suya ve havaya zararlı maddelerin salınımına yol açabilir, çevresel tahribata ve deniz yaşamına zarar verebilir.
Bu riskler göz önüne alındığında, gemi yangınlarının önlenmesi, erken tespit edilmesi ve etkin şekilde müdahale edilmesi büyük önem taşır. Gemi personelinin yangın güvenliği konusunda eğitilmesi, yangın söndürme sistemlerinin düzenli bakımının yapılması ve yangın tatbikatlarının gerçekleştirilmesi bu risklerin azaltılmasında önemli bir rol oynar.
Gemi Yangınlarını Önleme
Gemi yangınlarını önlemek için çeşitli önlemler alınmalıdır.
- Yapısal Önlemler: Gemi içerisinde yangın bütünlüğünün korunması için yapısal önlemler alınmalıdır. Yangın kompartımanları oluşturularak yangının yayılması engellenmelidir. Kompartımanlar arasında pasif yalıtım uygulaması titizlikle yapılmalı ve yangın kapılarının işlevselliği sağlanmalıdır.
- Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri: Gemiye yangın algılama ve alarm sistemleri kurulmalıdır. Bu sistemler, erken uyarı sağlayarak yangının tespit edilmesini kolaylaştırır. Yangın algılama sistemleri, duman dedektörleri, ısı algılama cihazları ve yangın alarm butonları gibi unsurları içerir.
- Yangın Söndürme Ekipmanları: Gemiye yangın söndürücüler, yangın hortumları ve diğer yangın söndürme ekipmanları sağlanmalıdır. Yangın söndürücülerin doğru yerleştirilmesi ve düzenli olarak kontrol edilmesi önemlidir. Ayrıca, gemi personeli bu ekipmanların nasıl kullanılacağı konusunda eğitilmelidir.
- Yangın Tatbikatları: Düzenli olarak yangın tatbikatları yapılmalıdır. Bu tatbikatlar, mürettebatın yangın durumunda nasıl hareket edeceğini ve yangın söndürme prosedürlerini uygulamayı öğrenmesine yardımcı olur. Tatbikatlar, gemideki acil durum prosedürlerinin etkin bir şekilde uygulanmasını sağlar.
- Uluslararası Standartlara Uyum: Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), gemilerde yangından koruma için kapsamlı bir dizi gereklilik belirlemiştir. Bu standartlara uyum sağlanmalı ve gemi yangın güvenliği ile ilgili yönetmeliklere titizlikle uyulmalıdır.
Yukarıdaki önlemler, gemi yangınlarının önlenmesi ve etkilerinin azaltılması için önemli adımlardır. Bunlar gemi personelinin eğitimi, doğru ekipmanın sağlanması ve uygun önlemlerin alınmasıyla birlikte gemi yangın güvenliğini artırmaya yardımcı olur.