6/10/2025
Sandviç paneller hem endüstriyel hem de ticari yapılarda enerji verimliliği ve hızlı montaj avantajı sunmaları nedeniyle yaygın olarak tercih edilmektedir. EN 14509:2013 standardı, bu panellerin tanımını, kendini taşıyan çift yüzeyi metal kaplamalı yalıtım panelleri olarak ifade eder. Standardın uygulama alanı, çatı ve cephe kaplamaları, bölme duvarları, tavanlar ve soğuk hava depoları gibi geniş bir yelpazeyi içermektedir.
Kapsam dâhilinde kullanılan çekirdek malzemeler PUR, PIR, EPS, XPS, PF (Fenol Köpüğü), cam yünü (GW) ve taş yünü (SW) olup, bu çeşitlilik üreticilere farklı performans seviyelerinde ürün geliştirme imkânı sağlar. Ancak, eğrisel yüzeyli, çok tabakalı ya da perforasyonlu panellerin standardın dışında bırakılması, uygulama alanının sınırlarını belirginleştirmektedir.
Temel Performans Özellikleri
Kapsamın netleşmesi, beraberinde panellerin hangi performans kriterlerine göre değerlendirileceği sorusunu gündeme getirir. EN 14509:2013, sandviç panellerin kullanım amacına uygunluğunu garanti altına almak için çeşitli performans özelliklerini tanımlar.
Öngörülen başlıca performans kriterleri şunlardır:
- Isıl iletkenlik ve ısıl direnç
- Ses yalıtımı ve mekanik dayanım
- Yangına tepki ve yangına dayanım
- Su ve hava geçirimsizlik
- Boyut toleransları ve dayanıklılık
Bu özelliklerin gerekliliği Pazar ihtiyacına göre doğru şekilde belirlenip üretici tarafından Performans Beyanı (DoP) ile beyan edilmelidir.
Uygunluk Değerlendirme ve AVCP Sistemleri
Performans kriterlerinin belirlenmesi, tek başına yeterli değildir. Bu özelliklerin piyasada güvenilir bir şekilde sunulabilmesi için uygunluk değerlendirme mekanizmalarının da işletilmesi gerekir. EN 14509:2013 kapsamında bu süreç, Performansın Değişmezliğinin Değerlendirilmesi ve Doğrulanması (AVCP) sistemleri ile yürütülmektedir.
| AVCP Sistemi | Üretici Sorumlulukları | Onaylanmış Kuruluş (OK) Sorumlulukları |
| Sistem 1 | – Fabrika Üretim Kontrolü (FÜK) kurar ve sürdürür – Düzenli FÜK testleri yapar – Performans Beyanı (DoP) hazırlar ve CE işaretini iliştirir | – Tip deneylerini onaylar – Üretim ve FÜK’ü denetler – Sürekli gözetim uygular |
| Sistem 3 | – FÜK’ü kurar ve sürdürür – Düzenli FÜK testleri yapar – DoP hazırlar ve CE işaretini iliştirir | – Tip testini gerçekleştirir ve raporlar – Üretim sürecini denetlemez |
| Sistem 4 | – Tip testini kendi yapar – FÜK’ü kurar ve sürdürür – Düzenli FÜK testleri yapar – DoP hazırlar ve CE işaretini iliştirir | – Rol almaz |
Kullanılacak sistem, ürünün kullanım amacı ve risk seviyesine göre belirlenmektedir. AVCP seçim kriterleri harmonize standardın Ek ZA bölümünde açıkça ifade edilmektedir.
Yangın geciktirici kullanımının değerlendirilmesi
EN 14509:2013 kapsamında üretilen sandviç panellerde Poliüretan ya da poliizosiyonüratın (PUR ya da PIR) yalıtım çekirdeği, fiziksel olarak sandviç panel üreticisinin üretim hattında üretildiği ve yangına tepki sınıfı “C” veya daha iyi olduğu (A1, A2, B)sandviç panellerde;
- Panel üreticisi tarafından yangın geciktirici (alev kesici) bizzat ekleniyor ya da ürünün yangına tepki sınıflandırmasını iyileştirecek bir faaliyet gerçekleştiriliyor ise Performansın Değişmezliğinin Doğrulanması ve Değerlendirilmesi Sistemi “Sistem 1” olarak uygulanmalıdır.
- Panel üreticisi tarafından yangın geciktirici (alev kesici) bizzat eklenmiyor ve hammadde tedarikçisi tarafından gizlilik sebebiyle, herhangi bir hammaddede yangın geciktirici (alev kesici) eklendiği bilinemiyor ise Performansın Değişmezliğinin Doğrulanması ve Değerlendirilmesi Sistemi yine “Sistem 1” olarak uygulanmalıdır.
- Panel üreticisi, Performansın Değişmezliğinin Doğrulanması ve Değerlendirilmesi Sistemi “Sistem 3” olarak başvuru yapmak istediğinde, Onaylanmış Kuruluşa/Teknik Onay Kurumuna aşağıda yer alan örnekteki gibi yazılı bir beyan vermelidir:
Tüm kimyasal hammadde tedarikçilerimiz, poliüretan ya da poliizosiyonürat (PUR ya da PIR)Yalıtım çekirdeği üretimi sırasında kullanılan hammaddelerin yangın geciktirici (alev kesici)içermediğini teyit etmektedir. Bu sebeple Performansın Değişmezliğinin Doğrulanması ve Değerlendirilmesi Sistemi “Sistem 3” seçimi uygundur.
Üretici Yükümlülükleri
Üreticilerin CPR kapsamındaki yükümlülükleri şunlardır:
- Teknik dosya ve Performans Beyanı hazırlamak
- Fabrika Üretim Kontrolü (FÜK) sistemini kurmak ve sürdürmek
- Seri üretimde performans sürekliliğini sağlamak
- Uygunsuz ürünler için geri çağırma ve şikâyet yönetimini yürütmek
- Yetkili mercilerin talebi halinde teknik belgeleri sunmak
CE İşaretlemesi ve Piyasa Etkileri
EN 14509:2013 standardı, sandviç panellerin performansını garanti altına almakta ve üreticiler ile kullanıcılar için ortak bir referans noktası oluşturmaktadır. Uygunluk değerlendirme sistemleriyle ürünün temel güvenlik şartlarına uygunluğu ve performansının değişmezliği denetlenmekte ve CE işareti ise pazarda güvenilirlik ve rekabet avantajı sağlamaktadır. Enerji verimliliği, yangın güvenliği ve sürdürülebilirlik gerekliliklerinin artmasıyla standardın öneminin gelecekte daha da yükseleceği öngörülmektedir.