11/12/2025
Binalarda sürdürülebilirlik, enerji verimliliği ve güvenlik hedeflerinin karşılanması, doğru tasarlanmış bir yalıtım stratejisinin varlığına bağlıdır. Isı yalıtım malzemeleri, yalnızca enerji kayıplarını azaltmakla kalmaz; yangın güvenliği, akustik konfor, mekanik dayanım ve sistem bütünlüğü gibi pek çok performans parametresini doğrudan etkiler. Bu nedenle ürün performansının doğru tanımlanması ve doğrulanması, Avrupa Birliği’nin harmonize standartlar sisteminde önemli bir mühendislik altyapısıyla düzenlenmiştir.
Isı yalıtım malzemeleri; mineral yünlü ürünler, hücresel polimerik yapılar, elastomerik köpükler ve fenolik veya poliüretan esaslı tesisat izolasyon malzemeleri gibi geniş bir ürün ailesini kapsar. Bu ürünlere yönelik harmonize standartlar grubu (EN 13162–13171 serisi ve tesisat izolasyonu için EN 14303, EN 14304, EN 14313 vb.) ürünün teknik özelliklerini, deney yöntemlerini ve performansın beyan şekillerini tanımlar. Bu standartların üzerinde yer alan EN 13172, uygunluk değerlendirme için referans doküman niteliğindedir ve tüm ürün gruplarında ortak prensipleri belirler. Böylece, farklı malzemelerin performansının karşılaştırılabilir, izlenebilir ve doğrulanabilir olması sağlanır.
Isıl İletkenlik Performansı
Isı iletkenlik katsayısı (λ), ısı yalıtımının performansını tanımlayan en temel parametre olup enerji hesaplamalarının doğruluğunu doğrudan etkiler.
Isı yalıtım malzemeleri için oluşturulmuş tüm harmonize standartlarda, λ değerinin laboratuvar koşullarında belirlenmesi gerektiği açıkça belirtilmektedir.
Bu kapsamda ölçümler, ilgili ürün standardında atıf verilen deney metotlarına göre, yetkili ve onaylanmış laboratuvarlarda gerçekleştirilmelidir. Elde edilen sonuçlar istatistiksel değerlendirmeye tabi tutularak ürünün beyan edilen ısıl iletkenlik değeri (λᵈ) belirlenir ve Performans Beyanı’nda (DoP) esas alınır. Böylece hem projelendirme sürecinde hem de uygulama aşamasında enerji verimliliğine ilişkin hesapların güvenilirliği sağlanmış olur.
Yangına Tepki Performansı ve Güvenlik Kriterleri
Isı yalıtım ürünlerinin yangın davranışı, yapı güvenliği açısından kritik bileşenlerden biridir. Yangına tepki sınıflandırması; alev yayılımı, duman oluşumu ve alev damlaması gibi çok boyutlu bir performans değerlendirmesi içerir. Malzemenin kimyasal yapısı, gözenek yapısı ve katkı malzemeleri yangın performansını doğrudan; yoğunluğu ise malzeme türüne bağlı olarak dolaylı şekilde etkiler.
Mineral yünlü ürünler yüksek sıcaklık stabilitesi ve yanmazlık özellikleri ile öne çıkarken; polimerik ve elastomerik hücresel ürünlerde duman yoğunluğu, ısıl bozunma davranışı ve alev geciktirici teknolojiler belirleyici rol oynar. Bu nedenle yangın performansı, yalnızca sınıf beyanı ile değil; ilgili armonize standardın öngördüğü deney yöntemleri, laboratuvar yetkinliği ve AVCP mekanizması ile bir bütün halinde değerlendirilir.
| Ana Sınıf | Duman Sınıfı (s) | Yanıcı Damlama (d) |
| A1 | – | – |
| A2 | s1 – s2 – s3 | d0 – d1 – d2 |
| B | s1 – s2 – s3 | d0 – d1 – d2 |
| C | s1 – s2 – s3 | d0 – d1 – d2 |
| D | s1 – s2 – s3 | d0 – d1 – d2 |
| E | – | – |
| F | – | – |
| s1: Çok düşük duman oluşumu s2: Orta düzeyde duman oluşumu s3: Yüksek duman oluşumu d0: Yanıcı damlama/parçacık oluşmaz d1: Sınırlı düzeyde yanıcı damlama oluşur d2: Yoğun yanıcı damlama oluşur | ||
Tablo 1: Yangına Tepki Sınıflandırması
AVCP Sistemi: Performansın Sürekliliğini Sağlayan Yapı
Harmonize standartlarda tanımlanan AVCP (Performansın Değişmezliğinin Değerlendirilmesi ve Doğrulanması) sistemi, ürünün piyasaya arzı ile sınırlı olmayan bir kalite güvence mekanizması sağlar. Sistemin seçimi; ürünün kullanım yerine, risk seviyesine ve yangın davranışına göre belirlenir. Çoğu ısı yalıtım ürünü Sistem 1 veya Sistem 3 kapsamında değerlendirilir.
| AVCP Sistemi | Üretici Sorumlulukları | Onaylanmış Kuruluş (OK) Sorumlulukları |
| Sistem 1 | – Fabrika Üretim Kontrolü (FÜK) kurar ve sürdürür – Düzenli FÜK testleri yapar – Performans Beyanı (DoP) hazırlar ve CE işaretini iliştirir | – Tip deneylerini onaylar – Üretim ve FÜK’ü denetler – Sürekli gözetim uygular (yılda 2 kez) |
| Sistem 3 | – FÜK’ü kurar ve sürdürür – Düzenli FÜK testleri yapar – DoP hazırlar ve CE işaretini iliştirir | – Tip testini gerçekleştirir ve raporlar – Üretim sürecini denetlemez |
| Sistem 4 | – Tip testini kendi yapar – FÜK’ü kurar ve sürdürür – Düzenli FÜK testleri yapar – DoP hazırlar ve CE işaretini iliştirir | – Rol almaz |
Tablo: 2 AVCP Sistemleri ve Sorumluluklar
CE İşaretlemesi ve Piyasa Etkisi
Isı yalıtım ürünlerinde CE işaretlemesi, ürünün ilgili Avrupa harmonize standartlarına ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011/AB) gereklerine uygun olarak üretildiğinin yasal göstergesidir. CE işareti kapsamında hazırlanan Performans Beyanı (DoP), ürünlerin temel performans özelliklerinin şeffaf, izlenebilir ve karşılaştırılabilir şekilde piyasaya sunulmasını sağlar. Bu sayede yapı güvenliği, enerji verimliliği ve yangın güvenliği açısından pazarda teknik güven ortamı oluşur. Aynı zamanda CE işaretlemesi, üreticilerin ürünlerini Avrupa Birliği pazarında serbestçe dolaşıma sunabilmelerinin ön koşulunu oluşturmaktadır.